Bericht van Hardeveld

In zijn laatste levensjaren lijkt het bestaan van Franz Kafka gericht op vermijding , en de doodse stilte waarnaar hij verlangt is daar het symbool van. Geen beweging, geen verandering wenst hij. Hij leeft als een gewonde die uit angst voor pijn blijft liggen in dezelfde houding, ook al is die nog zo ongemakkelijk. Veel mensen blijven in dezelfde houding liggen. (n.a.v. Reiner Stach: Kafka, Die Jahre der Erkenntnis, Fischer Verlag 2008)

- Kunt u mij helpen? hoorde hij achter zich. Hij draaide zich om en keek in de ogen van een dikke vrouw die met haar jas was blijven haken in de stangen van het toegangspoortje. De plastic boodschappentas stond al voorbij de doorgang, maar het lukte haar niet zichzelf erdoorheen te wringen.          Hij onderdrukte een glimlach, er flitste een tekenfilm door zijn hoofd en hij zag korte beentjes razendsnel boven de grond ronddraaien. - Kunt u mij lostrekken? zei de vrouw giechelend. Met haar armen zwaaide ze zenuwachtig naar achteren, in een poging zich te bevrijden uit de roestvrijstalen armpjes die haar gevangen hielden. Hij legde het pakje voor zijn kleinzoon op de grond en  zette een stap in haar richting. Zij stak haar kwabbige handen naar hem uit. Kleine dikke vingers had ze, die als rudimentaire tentakels naar hem graaiden. Hij pakte haar polsen voorzichtig vast en trok. - Harder, moedigde de vrouw hem lacherig aan, - harder. Hij trok stevig, maar was zelf ook niet groot en zijn

Om middernacht keek ik naar buiten. Er stond een vrouw bij de brievenbus. Ze probeerde haar hand eruit te trekken, maar dat lukte niet. Ze keek me aan als een hert in nood. 's Morgens was ze verdwenen. In de brievenbus lagen alleen twee vingers.

Vorige week kreeg ik van een Duitse vriendin een boek cadeau: Du muss dein Leben andern , van de Duitse filosoof en publicist Peter Sloterdijk. De titel past helemaal in het trendgevoelige wereldje van de op  zichzelf gerichte vijftiger die op zoek is naar het geluk. Zo zijn er nogal wat boeken in omloop. De inhoud leidt echter niet rechtstreeks naar het levensgeluk. Daarvoor moet hard gewerkt worden en we moeten ons heen worstelen door de labyrintische zinnen van Sloterdijk. Ik bladerde wat door de inhoudsopgave. Sloeg bladzijde honderd op en las over acrobaten en koorddansers en over Kafka. Sloterdijk citeerde uit een door Max Brod uitgegeven bundel met gedachten van Kafka. Kafka schreef ongeveer het volgende: het leven laat zich vergelijken met een strak gespannen koord, dat zich echter niet op grote hoogte bevindt, maar vlak boven de grond. De belangrijkste functie ervan is ons te laten struikelen. Dat is een mooie gedachte.